Ενα νέο νομοθετικό πλαίσιο για
τα δικαιώματα της πλέον ευάλωτης κοινωνικής ομάδας, συγκεκριμένα των
ψυχικά πασχόντων παραβατών του νόμου -όχι μόνο στον χώρο των φυλακών-
εκπονήθηκε από το υπουργείο Δικαιοσύνης και είναι από χθες αναρτημένο
στη δημόσια διαβούλευση. Ενα σχέδιο νόμου που καθυστέρησε μισό αιώνα, με
συνέπεια την πλήρη εγκατάλειψη ανθρώπων ξεχασμένων μέσα στα ψυχιατρεία.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του υπουργείου, «με το νομοθέτημα αυτό η ελληνική πολιτεία προσαρμόζεται στις εξελίξεις, σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο, στην ψυχιατρική και το ποινικό δίκαιο, όπως αποτυπώνονται σε θεμελιώδη κείμενα προάσπισης των δικαιωμάτων του ανθρώπου (ΕΣΔΑ, Σύμβαση ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των ΑμεΑ).
»Ενσωματώνονται, παράλληλα, επισημάνσεις της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, του Συνηγόρου του Πολίτη, αλλά και της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας.
»Τα προτεινόμενα μέτρα έχουν ως βασικό άξονα την εξασφάλιση θεραπείας και επιβάλλονται μόνο για σοβαρά αδικήματα. Ο παρωχημένος μακροχρόνιος εγκλεισμός σε κλειστές (ασυλικές) μονάδες καταργείται και στη θέση του θεσπίζονται σύγχρονα μέτρα που εγγυώνται το θεραπευτικό αποτέλεσμα, ταυτόχρονα με την ασφάλεια των ίδιων των ψυχικά ασθενών δραστών αξιόποινων πράξεων, αλλά και των τρίτων.
»Παράλληλα, με το προτεινόμενο ΣχΝ καλύπτεται το υπάρχον νομοθετικό κενό (από το 1950) για τον τρόπο εκτέλεσης των μέτρων ασφαλείας».
Ο δικαστής μέχρι σήμερα είχε ως μοναδική επιλογή τον εγκλεισμό του κατηγορούμενου σε ψυχιατρείο, εκτός αν τον άφηνε ελεύθερο.
Αποτέλεσμα, οι άνθρωποι αυτοί παρέμεναν ξεχασμένοι για δεκαετίες στα ψυχιατρεία χωρίς επανέλεγχο, χωρίς κανένα δικαίωμα, ούτε του κρατούμενου ούτε φυσικά του ασθενούς.
Δεν μπορούσαν να πάρουν άδεια, δεν μπορούσαν να πάνε (εκτός αν τους βοηθούσαν, ακόμα και διακινδυνεύοντας την καριέρα τους, κάποιοι γιατροί) σε οποιαδήποτε άλλη δομή ψυχικής υγείας, δεν μπορούσαν να ελπίζουν σε τίποτα.
Πάνω από 90 άνθρωποι βρίσκονται με αυτό το καθεστώς σήμερα στο Δαφνί, περίπου 15 στο Δρομοκαΐτειο και 50 στο Ψυχιατρείο Θεσσαλονίκης.
Πολλοί από αυτούς βρίσκονται αβοήθητοι εκεί για χρόνια. «Ο (κοινός) εγκληματίας δικαιούται μια δημόσια δίκη, δικαιούται να ασκήσει έφεση, έχει σαφώς ορισμένης χρονικής διάρκειας ποινή, μπορεί να ζητήσει υφ’ όρον απόλυση, μπορεί να ζητήσει χάρη, μπορεί να λάβει τακτική ή εκπαιδευτική άδεια. Ο ακαταλόγιστος δεν δικαιούται τίποτα απ’ αυτά. Από την άλλη: ο (κοινός) νοσηλευόμενος ψυχικά ασθενής λαμβάνει εξιτήριο μόλις γίνει καλά ή παίρνει άδεια εξόδου με την απλή έγκριση του ψυχιάτρου. Ο ακαταλόγιστος δεν παίρνει τίποτα απ’ αυτά» (Ε. Φυτράκης - «Εφ.Συν.», 4/7/2014).
►Αρμόδιο για την επιβολή του μέτρου ασφαλείας καθίσταται πλέον αποκλειστικά το δικαστήριο (και όχι το δικαστικό συμβούλιο), δεν ορίζεται η μέγιστη διάρκεια του μέτρου, παρέχεται στον κατηγορούμενο δικαίωμα άσκησης έφεσης, δίδεται η δυνατότητα αδειών, εξόδων ή διαμονής σε εποπτευόμενους χώρους και, τέλος, ορίζονται εισαγγελέας επόπτης και ανεξάρτητα όργανα ελέγχου.
Ο δικαστής, με δυο λόγια, θα έχει στα χέρια του περισσότερα εργαλεία, θα προβλέπεται σύντομος και συνεχής επανέλεγχος, θα προβλέπονται η κρίση και η συμβολή των ειδικών για την κάθε ξεχωριστή περίπτωση, αλλά και η γνώμη των οργανισμών για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
►Υιοθετούνται ως «μέτρα θεραπείας» η τοποθέτηση σε ειδικό ψυχιατρικό τμήμα ή η θεραπεία και ψυχιατρική παρακολούθηση σε εξωνοσοκομειακή Μονάδα Ψυχικής Υγείας (δηλ. Κέντρο Ψυχικής Υγείας ή Κινητή Μονάδα Ψυχικής Υγείας) ή εξωτερικά ιατρεία δημόσιου ψυχιατρικού ή γενικού νοσοκομείου. ►Καταργείται, τέλος, η στιγματιστική ορολογία του Ποινικού Κώδικα.
https://www.efsyn.gr/arthro/nomoshedio-aspida-gia-toys-ehontes-akatalogisto
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του υπουργείου, «με το νομοθέτημα αυτό η ελληνική πολιτεία προσαρμόζεται στις εξελίξεις, σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο, στην ψυχιατρική και το ποινικό δίκαιο, όπως αποτυπώνονται σε θεμελιώδη κείμενα προάσπισης των δικαιωμάτων του ανθρώπου (ΕΣΔΑ, Σύμβαση ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των ΑμεΑ).
»Ενσωματώνονται, παράλληλα, επισημάνσεις της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, του Συνηγόρου του Πολίτη, αλλά και της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας.
»Τα προτεινόμενα μέτρα έχουν ως βασικό άξονα την εξασφάλιση θεραπείας και επιβάλλονται μόνο για σοβαρά αδικήματα. Ο παρωχημένος μακροχρόνιος εγκλεισμός σε κλειστές (ασυλικές) μονάδες καταργείται και στη θέση του θεσπίζονται σύγχρονα μέτρα που εγγυώνται το θεραπευτικό αποτέλεσμα, ταυτόχρονα με την ασφάλεια των ίδιων των ψυχικά ασθενών δραστών αξιόποινων πράξεων, αλλά και των τρίτων.
»Παράλληλα, με το προτεινόμενο ΣχΝ καλύπτεται το υπάρχον νομοθετικό κενό (από το 1950) για τον τρόπο εκτέλεσης των μέτρων ασφαλείας».
Οι ξεχασμένοι
Με παρέμβασή του σε δημοσίευμα της «Εφ.Συν.» (4/7/2014), ο σημερινός γ.γ. Αντεγκληματικής Πολιτικής, Ε. Φυτράκης, έγραφε ότι η συγκεκριμένη κατηγορία κρατουμένων «δεν είναι ούτε ασθενείς ούτε κρατούμενοι».Ο δικαστής μέχρι σήμερα είχε ως μοναδική επιλογή τον εγκλεισμό του κατηγορούμενου σε ψυχιατρείο, εκτός αν τον άφηνε ελεύθερο.
Αποτέλεσμα, οι άνθρωποι αυτοί παρέμεναν ξεχασμένοι για δεκαετίες στα ψυχιατρεία χωρίς επανέλεγχο, χωρίς κανένα δικαίωμα, ούτε του κρατούμενου ούτε φυσικά του ασθενούς.
Δεν μπορούσαν να πάρουν άδεια, δεν μπορούσαν να πάνε (εκτός αν τους βοηθούσαν, ακόμα και διακινδυνεύοντας την καριέρα τους, κάποιοι γιατροί) σε οποιαδήποτε άλλη δομή ψυχικής υγείας, δεν μπορούσαν να ελπίζουν σε τίποτα.
Πάνω από 90 άνθρωποι βρίσκονται με αυτό το καθεστώς σήμερα στο Δαφνί, περίπου 15 στο Δρομοκαΐτειο και 50 στο Ψυχιατρείο Θεσσαλονίκης.
Πολλοί από αυτούς βρίσκονται αβοήθητοι εκεί για χρόνια. «Ο (κοινός) εγκληματίας δικαιούται μια δημόσια δίκη, δικαιούται να ασκήσει έφεση, έχει σαφώς ορισμένης χρονικής διάρκειας ποινή, μπορεί να ζητήσει υφ’ όρον απόλυση, μπορεί να ζητήσει χάρη, μπορεί να λάβει τακτική ή εκπαιδευτική άδεια. Ο ακαταλόγιστος δεν δικαιούται τίποτα απ’ αυτά. Από την άλλη: ο (κοινός) νοσηλευόμενος ψυχικά ασθενής λαμβάνει εξιτήριο μόλις γίνει καλά ή παίρνει άδεια εξόδου με την απλή έγκριση του ψυχιάτρου. Ο ακαταλόγιστος δεν παίρνει τίποτα απ’ αυτά» (Ε. Φυτράκης - «Εφ.Συν.», 4/7/2014).
Βασικά σημεία
Πλέον, σύμφωνα με το σχέδιο νόμου:►Αρμόδιο για την επιβολή του μέτρου ασφαλείας καθίσταται πλέον αποκλειστικά το δικαστήριο (και όχι το δικαστικό συμβούλιο), δεν ορίζεται η μέγιστη διάρκεια του μέτρου, παρέχεται στον κατηγορούμενο δικαίωμα άσκησης έφεσης, δίδεται η δυνατότητα αδειών, εξόδων ή διαμονής σε εποπτευόμενους χώρους και, τέλος, ορίζονται εισαγγελέας επόπτης και ανεξάρτητα όργανα ελέγχου.
Ο δικαστής, με δυο λόγια, θα έχει στα χέρια του περισσότερα εργαλεία, θα προβλέπεται σύντομος και συνεχής επανέλεγχος, θα προβλέπονται η κρίση και η συμβολή των ειδικών για την κάθε ξεχωριστή περίπτωση, αλλά και η γνώμη των οργανισμών για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
►Υιοθετούνται ως «μέτρα θεραπείας» η τοποθέτηση σε ειδικό ψυχιατρικό τμήμα ή η θεραπεία και ψυχιατρική παρακολούθηση σε εξωνοσοκομειακή Μονάδα Ψυχικής Υγείας (δηλ. Κέντρο Ψυχικής Υγείας ή Κινητή Μονάδα Ψυχικής Υγείας) ή εξωτερικά ιατρεία δημόσιου ψυχιατρικού ή γενικού νοσοκομείου. ►Καταργείται, τέλος, η στιγματιστική ορολογία του Ποινικού Κώδικα.
https://www.efsyn.gr/arthro/nomoshedio-aspida-gia-toys-ehontes-akatalogisto
